Sabunlar uzun zincirli yağ asitlerinin alkaliler ile tepkimelerinden elde edilirler ve bir apolar kuyruk kısmı (hidrofobik uç) ile karboksilat biriminden oluşan bir polar uç (hidrofilik uç) içerirler. Apolar kısım kirlerin etrafını sararken polar kısım su ile etkileşime girerek kirin yüzeyden mekanik olarak çıkartılmasını sağlar. Aşağıda sabun yapısına örnek olarak sodyum stearat bileşiğinin molekül yapısı verilmiştir.
Sabunlarda bulunan karboksilat birimi sudaki kalsiyum ve magnezyum gibi elementlere bağlanarak sabunun temizleme kabiliyetini düşürürler. Ancak polar uç olarak sülfat birimlerinin olduğu deterjanlar ise sert sularda yüksek yıkama kabiliyetine sahiptirler. Aşağıda yaygın kullanılan bir deterjan bileşeni olan sodyum dodesil sülfat bileşiğinin kimyasal yapısı verilmiştir.
Deterjanlar parfümler gibi uçucu bileşenler içerdiklerinden nem analizleri ısıtma ile yapılamaz. Çünkü ısıtma esnasında nem ile aynı anda parfüm molekülleri yapıdan uzaklaşacağından nem analizi için ağırlık kaybı ölçümleri uygun olmayacaktır. Deterjanlarda nem analizi için ksilol aparatı kullanılmaktadır. Ksilol aparatında bir tepkime balonuna belirli bir miktar deterjan örneği konarak kütlesi kaydedir. Ardından balon içerisine su ile doyurulmuş ksilen (ki ksilen bileşiğinin Almancası ksilol olup düzenek adını da ksilolden almaktadır). eklenir. Tepkime balonu ksilol aparatına bağlanır ve son olarak aparata bir geri soğutucu takıldıktan sonra ısıtma işlemine başlanır. Isınan çözücü ve nem karşımı (aşağıdaki şekilde kırmızı daireler) tepkime balonundan yükselerek ksilol cihazından geçer ve geri soğutucuda yoğunlaşarak aparatın ölçekli haznesinde birikir (aşağıdaki şekilde mavi daireler). Çözücü içerisindeki yoğunlaşan nem burada faz ayrımına neden olur. Kaynatma işlemine 30 dakika devam edilir ve bu sürenin sonunda ölçekli kısımdan su hacmi okunur ve buradan yüzde nem hesaplanır.
Bu arada çözücünün su ile doyurulması önemlidir. Çünkü her çözücü birbiri içerisinde az da olsa karışır. Hekzan-su karışımı için bir miktar su hekzan içerisinde çözünür. Analiz sırasında kuru çözücü kullanılırsa bu durumda numune içerisindeki nemin bir kısmı çözücü tarafından tutulacağından bu hataya neden olur. Dolayısıyla su ile doyurulmuş çözelti kullanılarak bu hatanın önüne geçilmiş olur.
Ayrıca sabunun temizleme mekanizması için aşağıdaki videoya izleyebilirsiniz.