Sabit bir sıcaklık ve atmosferik basınç altında, damıtılmış suyun yoğunluğu sabittir. Suyun hacmi, dağıtılan suyun ağırlığı belirlenerek belirlenebilir. Pipetin kalibrasyonu gravimetrik yöntemle gerçekleştirilir. Su hacmini belirlerken, ölçümlerin doğruluğu ortam sıcaklığı, atmosferik basınç ve bağıl nemden etkilenir. Bu faktörler genellikle su hacminin hesaplanmasında kullanılan Z faktörünü vermek üzere birleştirilir. Daha sonra hesaplanan su hacmi, pipetin doğruluğunu ve kesinliğini belirlemek için teorik hacimle karşılaştırılır.
Laboratuvarda kullanılan pipetler üç periyotla kalibre edilirler. Ancak bu durum pipetin bu süre boyunca sorunsuz çalıştığı anlamına gelmez. Günlük olarak pipetler kontrol edilir.
- Su sıcaklığını belirleyin ve kaydedin.
- Damıtılmış suyla dolu bir beheri analitik teraziye yerleştirin ve iç buharın dengelenmesini bekleyerek terazi kapısını kapatın.
- Kefeye plastik bir ilaç kabı yerleştirin ve ağırlığı sıfıra ayarlayın.
- Pipetin üzerine bir uç takın ve test edilecek hacmi ayarlayın.
- Ucu önceden durulayın: ayar hacmini üç kez aspire edin ve dağıtın ve kalan sıvıyı çıkarmak için ikinci duraktaki basmalı düğmeye basın.
- Basmalı düğmeye ilk pozitif durağa kadar basın. Pipeti dikey olarak tutun, ucu sıvıya 1-4 mm gelecek şekilde daldırın ve sıvıyı aspire etmek için basma düğmesini yavaşça ve sorunsuz bir şekilde bırakın.
- Bir saniye bekleyin ve ucu sıvıdan çekin.
- Kağıt mendil kullanarak ucun dışından damlacıkları silin1.
- Ucun ucunu plastik kabın iç duvarına 10-40° açıyla yerleştirin.
- Basmalı düğmeye yumuşak bir şekilde ilk durağa kadar basın. Bir saniye bekleyin, pipet ucunu sıvıyı aktaracağınız kaba çevirin ve ikinci duraktaki düğmeye basın.
- Düğmeyi sonuna kadar basılı tutarak, ucunu plastik kabın iç yüzeyi boyunca çekerek pipeti çıkarın ve düğmeyi bırakın.
- Denge kapağını kapatın ve dengelendikten sonra denge ekranındaki değeri kaydedin.
- (6) ila (12) adımlarını 10 kez tekrarlayın (terazinin ağırlık göstergesi her seferinde sıfıra ayarlanmalıdır)
Ucu çıkarın ve atık kutusuna bırakın.
Aşağıdaki formülü kullanarak ölçülen değerin ağırlık birimini ölçülen değerin hacim birimine dönüştürün:
Z faktörü değişen sıcaklık ve basınçlar için aşağıdaki tabloda verilmiştir.
|
600 800 80.0 |
640 853 85,3 |
680 907 90,7 |
720 960 96,0 |
760 1013 101,3 |
800 1067 106,7 |
mmHg mbar kPa |
|
| 15,0 | 1,0018 | 1,0018 | 1,0019 | 1,0019 | 1,0020 | 1,0020 | |
| 16,0 | 1,0019 | 1,0020 | 1,0020 | 1,0021 | 1,0021 | 1,0022 | |
| 17,0 | 1,0021 | 1,0021 | 1,0022 | 1,0022 | 1,0023 | 1,0023 | |
| 18,0 | 1,0022 | 1,0023 | 1,0024 | 1,0024 | 1,0025 | 1,0025 | |
| 19,0 | 1,0024 | 1,0025 | 1,0025 | 1,0026 | 1,0027 | 1,0027 | |
| 20,0 | 1,0026 | 1,0027 | 1,0027 | 1,0028 | 1,0029 | 1,0029 | |
| 21,0 | 1,0028 | 1,0029 | 1,0030 | 1,0030 | 1,0031 | 1,0031 | |
| 22,0 | 1,0031 | 1,0031 | 1,0032 | 1,0032 | 1,0033 | 1,0033 | |
| 23,0 | 1,0033 | 1,0033 | 1,0034 | 1,0035 | 1,0035 | 1,0036 | |
| 24,0 | 1,0035 | 1,0036 | 1,0036 | 1,0037 | 1,0038 | 1,0038 |
Aşağıdaki formülü kullanarak ortalamayı (x̄), doğruluğu, standart sapmayı2 (s) ve belirsizliği (C.V.) hesaplayın:
Doğruluk için yapılan hesaplamada teorik değer olarak terazide okunması gereken değer kullanılır. Ayrıca kullanılan pipet ile gelen uygulama yönergesinde pipet için kabul edilebilir yüzde hata ve yüzde belirsizlik değerleri verilir. Pipet4U firması tarafından üretilen pipetler için bu değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
 |
 |
Örneğin 1000 μL değerine ayarlanmış bir pipet için teraziye aktarılan sıvı için 21 °C okunması gereken değer
olmalıdır. Ancak pipet ile aktarılan 1000 μL su kütle bu hacim için kabul edilebilir sınırların dışında ise pipetin ayarlanması gerekir. Bunun için pipet içerisindeki silindirin konumu uygun şekilde değiştirilerek düzeltme yapılmalıdır.
Kalibrasyon çalışmalarında kullanılması için ek dokümanlara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
PDF formatındaki analiz formu için tıklayınız.
Excel formatındaki analiz formu için tıklayınız.
1 Laboratuvar uygulamaları için geliştirilmiş Kimwipes® gibi özel kağıt mendiller kullanılabilir.
2 Standart sapma hesaplanırken örneklemin değil (N-1) popülasyonun standart sapması (N) hesaplanır.